Tết không chỉ là dịp để con cháu thể hiện sự kính trọng; sum họp gia đình mà còn là thời điểm để mọi người nghỉ ngơi vui vẻ sau một năm khó khăn và hy vọng về một năm mới. Ý nghĩa của Tết Nguyên Đán được thể hiện qua nhiều phong tục như lì xì; lì xì đầu năm; dọn dẹp nhà cửa… đặc biệt nó được thể hiện rõ nét trong văn hóa ẩm thực của người Việt.
Ngoài ra; vì ẩm thực là một phần không thể thiếu trong tiết trời xuân nên người Việt Nam ta luôn dùng hai chữ thân thương là ăn Tết thay cho lễ Tết. Các món ăn ngày Tết cũng được biến tấu với vô số món ngon mang đậm truyền thống dân tộc. Dù ở vùng cao hay miền xuôi; dù giàu hay nghèo tất cả các gia đình đều sẽ chuẩn bị chu đáo những món ăn ngày Tết để cúng gia tiên hay chiêu đãi khách quý.
Mâm cỗ ngày tết – Nét đẹp truyền thống
Có thể nói, Tết là thời điểm thích hợp nhất cho bất kỳ du khách quốc tế nào muốn tìm hiểu văn hóa ẩm thực Việt Nam. Bởi người Việt Nam rất coi trọng tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, và dịp Tết là dịp thể hiện rõ nhất điều này. Cụ thể; do ngày 23 tháng Chạp là ngày cúng ông Táo, còn ngày 25 tháng Chạp là ngày cúng ông bà nên ngày 30 Tết sẽ là ngày đón ông bà (còn gọi là cúng tất niên) và cúng giao thừa. Lễ được tổ chức vào ngày mồng ba Tết, mồng một; mồng hai và mồng ba.
Mỗi ngày như vậy, mọi người sẽ chuẩn bị một mâm cỗ khác nhau để thích ứng với ý nghĩa riêng của từng ngày. Nhưng dù thế nào đi nữa thì mục đích của ẩm thực Tết là để tỏ lòng thành kính với tổ tiên; ông bà đã khuất, mời ông bà về sum họp với gia đình trong mấy ngày Tết; cầu mong sự phù hộ của tổ tiên để loại bỏ những điều xui xẻo, mang lại may mắn trong năm mới.
Ẩm thực đặc trưng ngày Tết của hai miền Nam Bắc
Miền Nam
Dường như tính cách hào sảng nhưng mộc mạc của người miền Nam cũng ảnh hưởng phần nào đến mâm cơm ngày Tết Nguyên Đán của họ. Vì thế; người miền Nam thường không quá tuân thủ khắt khe các quy tắc khi làm mâm cúng mà tùy theo điều kiện của từng gia đình.
Tuy nhiên; mâm cơm Tết của người miền Nam sẽ không thể thiếu các món như: Thịt kho hột vịt, canh khổ qua nhồi thịt, lạp xưởng; bánh tét; củ kiệu… Và món tráng miệng sẽ là các loại mứt trái cây hoặc các loại hạt như: Mứt dừa, mứt mãng cầu; mứt bí; mứt me; hạt dưa, hạt hướng dương, hạt bí…
Tuy nhìn vào có vẻ không tuân theo bất kỳ quy luật nào; nhưng thực chất mâm cơm cúng của người Nam luôn áp dụng triết lý âm dương ngũ hành; nhằm để thể hiện sự sinh sôi và cân bằng năng lượng trong cơ thể.
Miền Bắc
Khác hẳn với người Nam; người miền Bắc rất nghiêm ngặt trong việc chuẩn bị mâm cỗ Tết, mâm cơm phải có 4 bát 4 đĩa tượng trưng cho tứ trụ; 4 phương và 4 mùa. Thông thường; 4 bát sẽ bao gồm: Chân giò hầm măng; canh bóng thả; mọc nấm thả và miến; 4 đĩa sẽ có: Thịt gà; bánh chưng; nem rán và giò lụa. Khi ăn sẽ ăn các món bày trên đĩa trước và các món trong bát sẽ dùng sau. Ngoài ra; những gia đình khá giả hơn sẽ làm mâm cỗ lớn hơn với 6 bát 6 đĩa hoặc 8 bát 8 đĩa.
Món tráng miệng của người miền Bắc cũng rất đa dạng như: Mứt sen; mứt quất, ô mai mơ; hồng khô. Và đặc biệt, món chè kho làm từ đậu xanh và đường là món hầu như không thể thiếu trong mâm cỗ Tết ở miền Bắc.
Mặc dù mâm cỗ hai miền khác nhau nhưng đều có chung một ý nghĩa kết nối thành viên trong gia đình và mong muốn một năm sum vầy; như ý.
Hy vọng bài viết về nét đặc trưng trong ẩm thực ngày Tết Nguyên Đán mà OTEC mang lại sẽ giúp các bạn hiểu hơn về bản sắc văn hóa dân tộc mỗi khi Tết đến, Xuân về.
Nguồn: cet.edu.vn
