Tập thể dục thể thao luôn là một trong những phương pháp tập luyện được nhiều người biết đến và lựa chọn; mang lại vô số lợi ích. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là bạn càng luyện tập nhiều thì càng tốt. Việc tập thể dục thể thao quá sức; hoặc vận động vượt mức cho phép của cơ thể sẽ gây phản tác dụng; và khiến cơ thể gặp nhiều chấn thương nguy hiểm.
Trường hợp nào được xem xét là vận động quá sức?
Dựa vào thể trạng, độ tuổi hay hình thức tập luyện của mỗi người; định nghĩa về tập luyện, tập luyện quá sức sẽ tạo ra những khác biệt nhất định.
- Nói chung, người trưởng thành nên dành 5 giờ với cường độ vừa phải; và khoảng 2,5 giờ tập thể dục mạnh mẽ mỗi tuần.
- Ngoài ra, đối với trẻ em và thanh thiếu niên trong độ tuổi từ 6 đến 17; nên tập ít nhất 3 lần / tuần, mỗi lần khoảng 60 phút.
Vì vậy, nhiều trường hợp thể thao hơn mức trung bình được coi là làm việc vận động quá sức. Tuy nhiên, như đã nói ở trên; định nghĩa này có thể tùy thuộc vào thể trạng của mỗi người.
Để biết mình có tập thể dục quá sức hay không, bạn có thể dựa vào các dấu hiệu sau:
- Cảm thấy kiệt sức sau khi tập luyện: Đây là dấu hiệu tốt nhất cho thấy cơ thể bạn không đủ năng lượng.
- Khi ngủ không có giấc ngủ sâu, không ổn định: khó đi vào giấc ngủ, ngủ không sâu giấc; khi thức dậy sẽ cảm thấy mệt mỏi. Điều này có nghĩa là bạn có quá nhiều cortisol – hormone căng thẳng được tiết ra khi bạn tập thể dục quá nhiều.
- Có cảm giác chán nản: tập luyện đúng cách và vừa phải sẽ giúp cơ thể giải phóng endorphin tạo cảm giác vui vẻ, hạnh phúc. Tuy nhiên, khi cường độ tập luyện quá cao và không có đủ thời gian để cơ thể phục hồi giữa các bài tập; sẽ dẫn đến cảm giác buồn bã, chán nản.
- Dễ bị bệnh: nếu bạn là người có hệ miễn dịch tốt; nhưng sau thời gian tập thể dục thường xuyên lại hay mắc các bệnh như cảm lạnh, cảm cúm; thì đây cũng có thể là một trong những dấu hiệu cho thấy chế độ luyện tập của bạn đang không hợp lý.
- Dễ cáu gắt
- Khả năng phối kết hợp kém
- Ham muốn tình dục suy giảm
Tác hại của việc vận động quá sức
Dấu hiệu của Nhịp tim bất thường
Các nhà khoa học đã chỉ ra rằng việc tập luyện những môn thể thao đòi hỏi sức bền thường xuyên có thể dẫn đến tình trạng “ngộ độc tim” – những thay đổi vĩnh viễn ở cấu trúc cơ tim.
Những thay đổi đó là nguyên nhân dẫn đến hiện tượng nhịp tim bất thường (arrhythmia) và gia tăng nguy cơ đột quỵ do trụy tim. Theo nghiên cứu được công bố năm 2013 của Tạp chí Tim mạch châu Âu đã cho thấy việc lạm dụng, tập thể dục quá mức có thể ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe của hệ tim mạch, đặc biệt là ở những người có tiền sử gia đình mắc chứng nhịp tim bất thường.
Dấu hiệu suy giảm hệ miễn dịch
Cortisol là một loại hormone được tiết ra tại tuyến thượng thận trong quá trình bị áp lực về mặt thể chất. Hormone này kích thích sự sản sinh glucose mới (gluconeogenesis) tại gan; đồng thời hỗ trợ quá trình phân giải protein trong cơ diễn ra hiệu quả hơn.
Về nguyên tắc, đây là điều hoàn toàn tốt. Tuy nhiên, mới đây các nhà khoa học đã chứng minh những bất lợi mà cortisol mang lại thậm chí còn vượt quá lợi ích của nó.
Hiệu ứng ức chế miễn dịch của cortisol giúp làm giảm tình trạng tấy đỏ, sưng tấy; nhưng lại khiến cho người sở hữu hàm lượng cortisol cao phải đối mặt với nguy cơ mắc bệnh cao.
Dấu hiệu xương yếu
Do sự can thiệp của cortisol đến sức khỏe xương khớp; người vận động quá sức có thể phải đối mặt với nguy cơ đau ốm cao; thậm chí nguy cơ nằm liệt giường cũng cao gấp đôi so với người bình thường. Khi trong máu có sự xuất hiện của hormone cortisol; mô xương được tích lũy ít hơn so với mô xương bị phân hủy. Điều này khiến cho tình trạng rạn, nứt xương ở những người này cũng dễ xảy ra hơn.
Mật độ xương giảm đi chắc chắn sẽ dẫn đến các bệnh lý về xương nghiêm trọng khác như viêm khớp, loãng xương. Chắc chắn đây sẽ là nỗi ám ảnh kinh hoàng đối với những người tập thể thao quá sức khi về già.
Sức khỏe tâm thần bị ảnh hưởng
Theo nghiên cứu, những người thường xuyên vận động quá sức có chỉ số sinh hóa (biochemical markers) tương đương với người mắc chứng trầm cảm mạn tính. Không chỉ tương đồng về sự biến đổi quá trình tiết trytophan và serotonin; mà cả người bị trầm cảm và người tập thể dục quá mức đều có những biểu hiện về hành vi giống nhau; như dễ cáu gắt, mất ngủ, động lực kém.
Thống kê của Đại học Kỹ thuật Munich cho thấy; nguy cơ trầm cảm ở các vận động viên tập luyện quá sức tăng đến 20%.
Có thể thấy, việc tập thể thao quá mức không chỉ gây ra những ảnh hưởng tiêu cực về mặt thể chất; mà còn cả tinh thần. Trong quá trình tập luyện, nếu thấy bất kỳ triệu chứng kể trên nào thì cần dừng tập luyện; để cơ thể có thời gian phục hồi. Sau đó, lên kế hoạch tập luyện sao cho phù hợp nhất để thể dục thể thao có thể phát huy đúng những ích lợi của mình.
Các bạn vận động thể thao rất tốt; nhưng cũng nên chú ý cường độ tập thể dục; đừng vì quá nóng vội mà làm ảnh hưởng đến cơ thể bạn nhé.
OTEC luôn mang đến bạn những tin tức bổ ích và thú vị; đừng quên theo dõi bạn nhé!
Nguồn: vinmec.com
